Heipitíteas A
Cad is heipitíteas A ann?
Is ionfhabhtú thar a bheith in-tarchurtha é heipitíteas A a chuireann athlasadh ar an ae agus a d’fhéadfadh difear a dhéanamh dá chumas feidhmiú. Is iondúil go maireann an t-am idir nochtadh agus siomptóim idir 28 agus 30 lá agus maireann comharthaí ar feadh dhá go seacht seachtaine de ghnáth.
Cad iad siomptóim heipitíteas A?
Is minic nach mbíonn aon siomptóim ar ionfhabhtú víreas heipitíteas A nó go mbíonn galar éadrom mar thoradh air, go háirithe i leanaí faoi bhun cúig bliana d’aois. I ndaoine fásta, is gnách go mbíonn na siomptóim thobanna seo a leanas i gceist ag an tús:
- buíochán (an chraicinn nó scléaraí na súl)
- fual dorcha
- tuirse
- easpa goile
- míchompord boilg
- masmas
- urlacan
- fiabhras
Bíonn an víreas tógálach ó dhaoine díreach sula mbíonn comharthaí orthu agus meastar formhór na gcásanna a bheith neamhthógálach tar éis na chéad seachtaine de bhuíochán.
Cad iad aimhréidheanna heipitíteas A?
Heipitíteas athiompaithe fada ar feadh suas le bliain amháin in 15 % de na cásanna. Ní fios go dtarlaíonn ionfhabhtú ainsealach le heipitíteas A agus tugann ionfhabhtú imdhíonacht ar feadh an tsaoil ar an ngalar.
Tá an baol báis an-íseal ach tá sé níos airde i ndaoine fásta os cionn 50 bliain d’aois agus i ndaoine a bhfuil bunghalar ainsealach ae orthu.
Conas a scaiptear heipitíteas A?
Is é an víreas heipitíteas A is cúis le ionfhabhtú heipitíteas A. Is minic a scaiptear trí fhaecas duine ionfhabhtaithe, cuir i gcás trí bhia éillithe nó uisce éillithe a ithe nó trí theagmháil phearsanta de bharr drochshláinteachais.
Is féidir leis scaipeadh freisin i measc dlúththeagmhálaithe amhail teagmhálaithe teaghlaigh, teagmhálacha gnéis, agus iad siúd a fhreastalaíonn ar ionaid cúraim lae nó ar scoileanna.
Cé atá i mbaol ó heipitíteas A?
Is iad na grúpaí seo a leanas is mó atá i mbaol ó ionfhabhtú víreas heipitíteas A:
- fir a mbíonn gnéas acu le fir
- iad siúd atá ina gcónaí le duine atá ionfhabhtaithe le heipitíteas A
- iad siúd atá ina gcónaí i limistéir ina mbíonn drochshláinteachas agus drochshláintíocht
- daoine a úsáideann nó a insteallann drugaí
Conas is féidir heipitíteas A a chosc?
Is iad sábháilteacht bia, sláintíocht agus vacsaíniú feabhsaithe na bealaí is fearr chun heipitíteas A a chosc.
Léiríodh go bhfuil bearta diana rialaithe éifeachtach freisin, amhail sláinteachas pearsanta a threisiú, rianú teagmhálaithe agus vacsaíniú daoine a nochtar dó.
Tá roinnt vacsaíní éifeachtacha sábháilte ar fáil. Bíonn vacsaíní éifeachtach fiú má thugtar suas le deich lá iad tar éis nochta iad.
Conas a chóireáiltear heipitíteas A?
Níl aon chóireáil shonrach ann le haghaidh heipitíteas A, níl an teiripe ach tacúil, agus is gnách go dtagann othair ar ais chucu féin go spontáineach.
Nóta: Is chun críche faisnéis ghinearálta an fhaisnéis sa bhileog eolais seo, agus níor cheart í a úsáid mar ionadaí do shaineolas agus breithiúnas aonair ó ghairmí cúraim sláinte.