Bólusetning verndar fólk gegn alvarlegum og lífshættulegum smitsjúkdómum, svo sem inflúensa (flensa), barnaveiki, stífkrampi, kíghósti, mislingar, hettusótt, rauðir hundar (þýskir mislingar), meningókokka sjúkdómur, ífarandi lungnabólgusjúkdómur og lömunarveiki.
Árlega stöðvar bólusetning 2,7 milljónir manna um allan heim frá því að fá mislinga, ein milljón frá því að fá kíghósta og tvær milljónir barna frá því að fá stífkrampa (1).
Hér áður fyrr létust margir af völdum sjúkdóma sem nú er hægt að koma í veg fyrir með bólusetningu. Einnig var algengt að fólk þjáðist af sjúkdómstengdum fylgikvillum, svo sem blindu vegna mislinga og börn sem fæddust heyrnarlaus, með drer eða námsörðugleika vegna þess að mæður þeirra fengu rauða hunda á meðgöngu. Lömunarveiki - eins og margir fæddir á sjöunda áratugnum muna - var áður helsta orsök dauða, lömunar og ævilangrar fötlunar í Evrópu og öðrum svæðum.
Hversu smitandi eru mismunandi sjúkdómar?
Heimild: Plotkin S, Orenstein W, Offit P. Vaccines.
Fifth Edition 2008, Elsevier Inc.
Bólusetning hjálpar til við að koma í veg fyrir útbreiðslu sjúkdóma í samfélögum. Þegar stórt hlutfall íbúa er bólusett breiðast smitsjúkdómar ekki eins auðveldlega út. Þetta er þekkt sem 'samfélagslegt ónæmi' (einnig nefnt 'hjarðónæmi'). Bólusetning getur útrýmt sjúkdómum eða fækkað nýjum tilfellum verulega.
Þökk sé bólusetningu:
- bólusótt hefur nú verið útrýmt um allan heim;
- lömunarveiki breiðist ekki lengur út í flestum heimshlutum, þar á meðal í Evrópu.
Bólusetning kemur einnig í veg fyrir myndun ákveðinna tegunda forkrabbameins vaxta og krabbameina, til dæmis:
- bólusetning gegn HPV veirunni getur hjálpað til við að koma í veg fyrir leghálskrabbamein og önnur krabbamein af völdum HPV sýkingar;
- bólusetning gegn lifrarbólgu B getur hjálpað til við að koma í veg fyrir krabbamein í lifur af völdum langvarandi lifrarbólgu B sýkingar.
Bólusetningaráætlanir hafa víðtækari samfélagslegan ávinning. Þeir hjálpa til við að draga úr félagslegum, sálrænum og fjárhagslegum byrðum sjúkdóma á fólk og stjórnvöld, draga úr þrýstingi á heilbrigðiskerfi og félagslega umönnunarkerfið og gera fólki kleift að stunda nytsamleg athæfi þ.m.t. menntun og atvinnu.
Bólusetning er besta leiðin til að öðlast ónæmi gegn sjúkdómum sem hægt er að koma í veg fyrir með bólusetningum, öfugt við ónæmi sem fæst með því að fá sjúkdóminn. Bólusetning kemur í veg fyrir að fólk fái einkenni sjúkdómsins, sem getur verið alvarleg.
--------------------------------------------------------------------
Heimildir:
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/MEMO_18_3458
Ávinningur af bólusetningu fyrir einstaklinga
Fáðu upplýsingar um hvernig bóluefni vernda einstaklinga gegn alvarlegum og lífshættulegum sjúkdómum.
Ávinningur af bólusetningu fyrir samfélagið
Finndu út hvernig bóluefni hjálpa til við að draga úr útbreiðslu sjúkdóma í samfélögum og hjálpa til við að koma á hjarðónæmi.
Hvenær á að bólusetja
Finndu innlendar bólusetningaráætlanir fyrir ESB/EES lönd sem bjóða upp á bólusetningar fyrir tiltekinn aldur og íbúa.