Vaccines are used worldwide as a highly effective way to protect people from contracting infectious diseases. They also help to prevent the spread of diseases in the community. Vaccines work by ‘teaching’ a person's immune system (the body’s natural defences) to defend itself against a specific disease. They mainly target diseases caused by viruses or bacteria.
The first vaccine was developed in the 18th century in the United Kingdom. It was a vaccine against smallpox, a deadly disease. Smallpox is now eradicated worldwide in humans thanks to vaccination. The last known naturally occurring case was recorded in 1977 in Somalia.
Nowadays, there are vaccines for many diseases. Research is ongoing to develop vaccines against more diseases. A vaccine was developed against Ebola virus disease and research is underway on vaccines to protect against human immunodeficiency virus (HIV).
Öryggi, gæði og staðlar
Áður en hægt er að nota nýtt bóluefni verður það að gangast undir strangar prófanir. Aðeins er hægt að samþykkja bóluefnið til notkunar í Evrópusambandinu (ESB) og Evrópska efnahagssvæðinu (EES) eftir vísindalegt mat á niðurstöðum þessara prófana til að tryggja gæði þess, öryggi og virkni.
Þetta mat þarf að sýna fram á að ávinningur bóluefnisins við að vernda fólk gegn sjúkdómum er mun meiri en nokkur hugsanleg áhætta. Vísindasérfræðingarnir sem meta bóluefni líta ávallt á ávinninginn og hugsanlega áhættu mjög vandlega, einkum vegna þess að bóluefni eru gefin heilbrigðu fólki.
Aðeins þá, eftir samþykki, er hægt að framleiða, markaðssetja og nota bóluefnið til að vernda fólk. Stöðugt er fylgst með bóluefninu til að tryggja að það haldist öruggt og skilvirkt.
Eins og á við um öll lyf geta sumir einstaklingar fundið fyrir aukaverkunum af bóluefni, en þær eru venjulega vægar og skammvinnir. Þær geta verið vægur hiti, eða verkir eða roði á stungustað. Alvarlegar aukaverkanir eru mjög sjaldgæfar.
Ávinningur af bólusetningum
Bóluefni koma í veg fyrir sjúkdóma sem annars gætu valdið alvarlegum heilsufarsvandamálum, varanlegri fötlun eða jafnvel dauða.
Samþykki bóluefna í Evrópusambandinu
Áður en hægt er að samþykkja bóluefni innan ESB verður það að gangast undir strangar prófanir...
Fylgjast með öryggi bóluefnisins og tilkynna um aukaverkanir
Þegar bóluefni er samþykkt til notkunar, hafa yfirvöld innan ESB/EES og Lyfjastofnun Evrópu (EMA) stöðugt eftirlit með aukaverkunum hjá fólki sem hefur fengið bóluefnið.
Árangur bóluefnis
Geta bóluefnis til að koma í veg fyrir ákveðinn sjúkdóm ræður árangri þess.
Hvenig virkar bóluefni
Hver vírus og baktería kallar fram einstaka svörun í ónæmiskerfinu sem nær yfir tiltekið mengi frumna í blóði...
Ákvarðanir um bóluefni í notkun í mismunandi Evrópulöndum
Einstök Evrópuríki ákveða hvaða bóluefni eigi að vera hluti af innlendum bólusetningaráætlunum þeirra og fjármögnuð af innlendum heilbrigðiskerfum.