Ευλογιά των πιθήκων
Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων;
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια σπάνια ιογενής νόσος που προκαλεί συμπτώματα οξείας ιογενούς λοίμωξης (όπως: πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους) και στο δέρμα εμφανίζεται εξάνθημα με βλατίδες ή φυσαλίδες.
Το 2022, για πρώτη φορά, αναφέρθηκε μεγάλος αριθμός κρουσμάτων στην ΕΕ αλλά και παγκοσμίως σε χώρες στις οποίες η νόσος δεν ήταν κοινή. Πάνω από 20 000 κρούσματα αναφέρθηκαν στην ΕΕ / στον ΕΟΧ κατά τη διάρκεια της επιδημικής έξαρσης το 2022. Τα κρούσματα αυτά δεν σχετίζονταν με ταξίδια σε μέρη όπου ήταν ιστορικά γνωστό ότι κυκλοφορούσε ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων;
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν βλάβες που μπορεί να είναι δύσκολο να διαφοροδιαγνωστούν από λοιμώξεις που προκαλούν άλλοι ευλογοιοί και, σε κάποιο βαθμό, από την ευλογιά των πουλερικών.
Τα άτομα που έχουν προσβληθεί από την ευλογιά των πιθήκων εμφανίζουν συχνά έναν συνδυασμό των ακόλουθων συμπτωμάτων:
- πυρετό
- κεφαλαλγία
- ρίγος
- εξάντληση
- οίδημα των λεμφαδένων
- οσφυαλγία και μυϊκούς πόνους
- βλάβες των βλεννογόνων και δερματικό εξάνθημα.
Το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί πριν ή μετά των άλλων συμπτωμάτων και συνήθως εντοπίζεται στο πρόσωπο, στα χέρια, στα πόδια, γύρω από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό.
Οι δερματικές βλάβες συχνά εμφανίζονται αρχικά ως κηλίδες που εξελίσσονται σε φυσαλίδες με υγρό και, στη συνέχεια, σε εφελκίδες με εσχάρα, πριν από την πλήρη επούλωση του δέρματος.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της ευλογιάς των πιθήκων;
Τα περισσότερα άτομα που προσβάλλονται από την ευλογιά των πιθήκων αναρρώνουν χωρίς να εμφανίζουν επιπλοκές. Τα νεοδιαγνωσθέντα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων θα πρέπει να υποβάλλονται σε ιατρική εκτίμηση για τη σοβαρότητα της νόσου και τους παράγοντες κινδύνου (π.χ. υποκείμενα νοσήματα ή συστηματική λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν την ανοσολογική απόκριση, λοίμωξη από τον ιό HIV άνευ θεραπείας κ.λπ.). Τα άτομα με σοβαρή νόσο ενδέχεται να χρήζουν νοσηλείας και/ή θεραπείας με αντιιικά φάρμακα.
Πώς μεταδίδεται ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων;
Στην Αφρική, όπου ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων κυκλοφορεί μεταξύ των ζώων, ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από τα ζώα στον άνθρωπο μέσω της άμεσης επαφής με μολυσμένα ζώα, όπως τρωκτικά.
Στην Ευρώπη, ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο μέσω:
- της στενής επαφής με τις δερματικές βλάβες του προσβεβλημένου ατόμου
- των αναπνευστικών σταγονιδίων και σε παρατεταμένη επαφή
- της επαφής με μολυσμένες επιφάνειες.
Κατά την επιδημική έξαρση του 2022, τα περισσότερα διαγνωσμένα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων σε ανθρώπους ήταν μεταξύ ανδρών που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μετάδοση πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Ποιος κινδυνεύει από την ευλογιά των πιθήκων;
Παρότι η πλειονότητα των περιστατικών το 2022 αφορούσαν άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, οποιοσδήποτε έχει στενή, άμεση επαφή (συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επαφής) με κάποιον που νοσεί από την ευλογιά των πιθήκων διατρέχει τον κίνδυνο να προσβληθεί από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων. Η επαφή με ρουχισμό, κλινοσκεπάσματα, πετσέτες, αντικείμενα και άλλες επιφάνειες που έχει αγγίξει κάποιος που νοσεί με την ευλογιά των πιθήκων μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μετάδοση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων.
Τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω των υποκείμενων νοσημάτων τους, καθώς και λόγω της λήψης ορισμένων φαρμάκων ή θεραπειών (π.χ. η χημειοθεραπεία), μπορεί να είναι πιο ευάλωτα στην ευλογιά των πιθήκων και στις επιπλοκές της.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, παρότι αυτές οι ομάδες μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, η ευλογιά των πιθήκων μπορεί δυνητικά να προσβάλει οποιονδήποτε έρχεται σε επαφή με άτομο που έχει προσβληθεί από αυτήν.
Πώς μπορεί να προληφθεί η λοίμωξη από την ευλογιά των πιθήκων;
Η λοίμωξη από την ευλογιά των πιθήκων μπορεί να προληφθεί με αποφυγή της στενής επαφής με προσβεβλημένα άτομα και με την εφαρμογή ορθών πρακτικών υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό.
Ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς, μιας νόσου που προκαλείται από ιό που ανήκει στην ίδια οικογένεια, παρέχει κάποια προστασία έναντι της ευλογιάς των πιθήκων.
Εάν υποψιάζεστε ότι μπορεί να έχετε εκτεθεί στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, απομονωθείτε και ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια από πάροχο υγειονομικής περίθαλψης.
Σημείωση: Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν ενημερωτικό δελτίο προορίζονται για τη γενική ενημέρωση του κοινού και δεν πρέπει να υποκαθιστούν την εξειδικευμένη γνώση και κρίση των επαγγελματιών του τομέα της υγείας.