Influwenza
X’inhi l-influwenza?
L-influwenza hija marda respiratorja li tittieħed ikkawżata minn infezzjoni b’virus tal-influwenza. Fl-Ewropa, l-influwenza sseħħ f’epidemiji annwali regolari fl-istaġun tax-xitwa.
Huwa stmat li kull sena sa 50 miljun persuna jiġu infettati bil-viruses tal-influwenza staġonali fl-Unjoni Ewropea (UE)/fiż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE).
L-annimali jistgħu wkoll jiġu infettati bl-influwenza (pereżempju, l-influwenza avjarja u l-influwenza tal-ħnieżer), u f’xi każijiet, dawn imbagħad jistgħu jinfettaw lill-bnedmin.
Minbarra l-epidemiji staġonali, xi drabi jistgħu jitfaċċaw viruses ta’ influwenza ġodda u jikkawżaw pandemiji. Pandemija tal-virus tal-influwenza hija t-tixrid rapidu ta’ influwenza umana ġdida madwar id-dinja.
X’inhuma s-sintomi tal-influwenza?
Mhux kull persuna li tkun infettata b’virus tal-influwenza tibda tħossha ma tiflaħx. Għal dawk li jħossuhom ma jifilħux, is-sintomi komuni jinkludu:
- deni jew stat ta’ deni;
- uġigħ ta’ ras;
- uġigħ fil-muskoli;
- sentiment ġenerali ta’ mard;
- imnieħer iqattar;
- uġigħ fil-griżmejn;
- sogħla.
Is-severità tal-marda tvarja ħafna, minn l-ebda sintomu affattu sa mard sever. F’każijiet mhux ikkumplikati, is-sintomi jgħibu waħidhom normalment fi żmien ġimgħa mill-bidu tas-sintomi.
X’inhuma l-kumplikazzjonijiet tal-influwenza?
Il-kumplikazzjonijiet tal-influwenza jinkludu fost oħrajn, pulmonite u enċefalite (infjammazzjoni tal-moħħ).
Mard u kumplikazzjonijiet severi huma aktar komuni fi trabi żgħar ħafna, fil-popolazzjoni anzjana fraġli u f’ċerti gruppi b’riskju mediku. Minkejja dan, madwar nofs it-tfal u l-adulti fl-età tax-xogħol li jkunu jeħtieġu kura intensiva ma jkollhom l-ebda kundizzjoni medika diġà eżistenti.
Kif tinfirex l-influwenza?
L-influwenza tinfirex faċilment minn persuna għall-oħra, prinċipalment permezz ta’ kuntatt dirett ma’ sekrezzjonijiet minn pazjenti infettati, bħall-qtar żgħir ta’ fluwidu li joħroġ meta jisogħlu jew jieħdu nifs ’il barra. Din tinfirex ukoll permezz ta’ sekrezzjonijiet fuq l-idejn, it-tixus u l-uċuħ li n-nies imissu.
Min qiegħed f’riskju li taqbdu l-influwenza?
Madwar 20 % tal-popolazzjoni tiġi infettata bl-influwenza kull sena u persuna waħda minn kull erba’ persuni infettati se tiżviluppa s-sintomi.
It-tfal jiġu infettati ftit aktar spiss mill-adulti, minħabba s-sistema immunitarja tagħhom li ma tkunx żviluppata biżżejjed. Minbarra dan, it-tfal huma aktar probabbli li jiġu infettati minħabba l-prattiki mhux tajbin ta’ iġjene tagħhom.
Il-gruppi b’riskju għoli huma:
- l-anzjani
- persuni ta’ kull età b’kundizzjonijiet mediċi kroniċi (bħall-mard tal-qalb, dawk bi problemi bil-pulmun u bil-pajpijiet tan-nifs u persuni li jbatu minn dijabete jew problemi bis-sistema immunitarja),
- nisa tqal, u
- tfal taħt il-ħames snin.
Dawn il-persuni x’aktarx li jsofru aktar minn mard sever minn dawk li huma b’saħħithom.
Kif tista’ tiġi evitata l-influwenza?
It-tilqim huwa l-mod l-aktar effettiv biex tiġi evitata l-influwenza. L-Istati Membri tal-UE jirrakkomandaw it-tilqim tal-influwenza staġonali għal gruppi b’riskju, bħall-adulti mdaħħla aktar fl-età, b’firxa ta’ età minn ≥50 sa ≥65 sena, skont il-pajjiż, u l-individwi b’kundizzjonijiet mediċi kroniċi.
L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) u l-UE (1) jirrakkomandaw ukoll lill-pajjiżi biex itejbu l-kopertura tat-tilqim għall-ħaddiema fil-qasam tal-kura tas-saħħa. Il-parti l-kbira tal-Istati Membri tal-UE jsegwu r-rakkomandazzjonijiet tad-WHO għat-tilqim tan-nisa tqal, u xi wħud isegwu r-rakkomandazzjonijiet għat-tilqim ta’ tfal b’saħħithom li għandhom bejn sitt xhur u ħames snin.
Kull sena huwa meħtieġ aġġornament tal-vaċċini kontra l-influwenza staġonali, peress li l-viruses tal-influwenza jevolvu b’mod kontinwu.
Kif tiġi kkurata l-influwenza?
Għall-parti l-kbira tal-każijiet ta’ influwenza, il-pazjenti jingħataw parir biex joqogħdu fis-sodda u jistrieħu filwaqt li jixorbu ħafna fluwidi sabiex jikkontrollaw is-sintomi tagħhom. Meta persuna toqgħod id-dar tnaqqas ir-riskju li tinfetta lil ħaddieħor. Huwa rrakkomandat li l-pazjenti jfittxu parir mediku jekk il-kundizzjoni tagħhom tkompli taqleb għall-agħar.
Il-mediċini antivirali, meħuda malajr kemm jista’ jkun wara li jitfaċċaw l-ewwel sintomi tal-marda huma miżuri siguri u effettivi għall-kura tal-influwenza. Ġeneralment huma rakkomandati għal każijiet li jiġu rikoverati l-isptar, dawk severi jew li jipprogressaw malajr u għal gruppi b’riskju għoli. (2).
F’xi każijiet, il-pazjenti jiżviluppaw kumplikazzjonijiet batteriċi wara infezzjoni tal-influwenza u jkollhom bżonn jiġu kkurati b’antibijotiċi.
Referenzi:
(1) Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tal-UE dwar it-tilqim kontra l-influwenza staġonali [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32009H101…]
(2) Infografika: L-antivirali kif jikkuraw u jipproteġu kontra l-influwenza? (europa.eu)
Għal aktar informazzjoni iċċekkja s-sit web tal-ECDC https://www.ecdc.europa.eu/en/seasonal-influenza/facts/factsheet
Nota: L-informazzjoni li tinsab f’din l-iskeda informattiva hija maħsuba għall-iskop ta’ informazzjoni ġenerali u ma għandhiex tintuża bħala sostitut tal-għarfien espert individwali u għall-ġudizzju ta’ professjonist fil-qasam tal-kura tas-saħħa.
Aktar skedi informattivi
Difterite
Fatti ewlenin dwar id-difterite, is-sintomi, il-kumplikazzjonijiet, il-fatturi ta’ riskju, kif tinxtered, il-prevenzjoni u l-kura.
Epatite A
Fatti ewlenin dwar l-epatite A, is-sintomi, il-kumplikazzjonijiet, il-fatturi ta’ riskju, kif tinfirex, il-prevenzjoni u l-kura.
Ir-rubella
Fatti ewlenin dwar ir-rubella, is-sintomi, il-kumplikazzjonijiet, il-fatturi ta’ riskju, kif tinxtered, il-prevenzjoni u l-kura.