Tbc
Wat is tuberculose (tbc)?
Tuberculose (tbc) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door verschillende mycobacteriestammen die behoren tot de groep Mycobacterium tuberculosis complex. Tbc treft meestal de longen (pulmonale tuberculose) maar kan ook elk ander lichaamsdeel aantasten (extrapulmonale tuberculose), zoals de nieren, de ruggengraat en de hersenen.
Hoewel tbc in de EU/EER gestaag minder voorkomt, werden er in 2020 en 2021 nog steeds meer dan 33 000 gevallen per jaar gemeld in deze regio.
Wat zijn de symptomen van tbc?
De symptomen van tuberculose variëren naargelang het getroffen lichaamsdeel. In de EU/EER heeft ongeveer 75 % van de tbc-patiënten pulmonale tuberculose. In deze gevallen kunnen de volgende typische symptomen optreden:
- aanhoudende hoest (gedurende meer dan twee weken),
- koorts,
- nachtzweten,
- gewichtsverlies.
Tbc die andere delen van het lichaam aantast, veroorzaakt plaatsgebonden symptomen.
Bij sommige personen die met tbc-bacteriën worden besmet ontwikkelt zich geen actieve ziekte. Zij hebben dan weliswaar een tbc-infectie, maar vertonen geen symptomen, zijn niet ziek en kunnen niemand anders besmetten. Door de aanwezigheid van de bacteriën lopen zij echter wel het risico op actieve ziekte en symptomen als zij geen passende behandeling krijgen.
Wat zijn mogelijke complicaties van tbc?
Tbc kan permanente longschade veroorzaken en personen die de ziekte overleven, kunnen last hebben van een aantal aanhoudende ademhalingsproblemen. Soms kan tbc ook terugkeren.
Tbc die andere lichaamsdelen aantast, kan daar blijvende schade aanrichten (zoals onvruchtbaarheid of nierfalen).
Bij tbc-infectie kunnen daarnaast ernstige complicaties optreden waarvoor de patiënt mogelijk moet worden opgenomen in het ziekenhuis (zoals meervoudig orgaanfalen en septische shock).
Hoe verspreidt tbc zich?
De bacteriën die tbc veroorzaken kunnen zich door de lucht van persoon tot persoon verspreiden via minuscule druppeltjes die vrijkomen wanneer iemand met pulmonale tuberculose hoest, niest of praat. Ingeademde tbc-bacteriën kunnen zich in de longen nestelen en zich dan van daaruit beginnen te verspreiden. Tbc die andere delen van het lichaam dan de longen aantast, is doorgaans niet besmettelijk.
Mensen met een tbc-infectie die niet ziek zijn, kunnen de ziekte niet aan anderen doorgeven.
Wie loopt risico op tbc?
Iedereen kan besmet raken met tbc, maar sommige mensen lopen meer risico op actieve ziekte dan andere. Het gaat dan onder meer over de volgende groepen:
- personen die veel tijd doorbrengen in nauw contact met een tbc-patiënt;
- personen die geboren zijn of wonen in een gebied waar tbc vaak voorkomt;
- personen die een verzwakt immuunsysteem hebben, zoals hiv-patiënten, of die bepaalde medische behandelingen ondergaan die het immuunsysteem aantasten;
- kinderen jonger dan 5 jaar;
- mensen die in overbevolkte of ongezonde omstandigheden leven, zoals daklozen of gevangenen.
Hoe kan tbc worden voorkomen?
Bij jonge kinderen kan vaccinatie bescherming bieden tegen ernstige vormen van tbc. Naast vaccinatie kan het risico op tbc ook worden beperkt door verschillende voorzorgsmaatregelen te nemen:
- goede ventilatie waarborgen;
- goede hygiënepraktijken toepassen;
- de mond en neus bedekken bij het hoesten en niezen;
- preventieve tbc-behandeling bieden aan personen met een tbc-infectie die nog niet ziek zijn.
Vroegtijdige opsporing van pulmonale tuberculose is van vitaal belang om de verspreiding van de ziekte te helpen voorkomen.
Hoe wordt tbc behandeld?
Bij de standaardbehandeling voor tbc moet gedurende ten minste vier tot zes maanden een combinatie van verschillende antibiotica worden genomen. Om vormen van tuberculose te behandelen die resistent zijn tegen eerstelijnsgeneesmiddelen kan het nodig zijn om een andere combinatie van antibiotica te nemen gedurende een langere periode (zes tot achttien maanden).
Tbc-behandelingen kunnen bijwerkingen veroorzaken die onder nauwlettend toezicht en beheer moeten worden gehouden door een professionele zorgverlener.